Bij het woord hartbewustzijn heeft niet iedereen meteen een helder beeld, dus ik kan me voorstellen dat het dan ook niet duidelijk is wat hartbewustzijn binnen een bedrijf inhoudt. En waarom je dat nodig zou hebben.
Laat ik beginnen met hoofdbewustzijn. Daar heb je waarschijnlijk wel een idee bij. Hoofdbewustzijn heeft te maken met ratio, denken, analyseren, presteren, beredeneren, maar ook met concurrentie, winnen, macht, status, aanzien, hebben, oordelen, controle, winst, groeien, vergelijken, overtuigingen. En daarmee hebben we zeker veel bereikt, echter: er zijn meerdere vormen van bewustzijn.
Zoals hartbewustzijn. Dat is wellicht (nu nog) wat minder bekend, wat niet zo gek is aangezien we tot nu toe als collectief voornamelijk vanuit het hoofdbewustzijn hebben gehandeld en vanuit dat bewustzijn de huidige wereld hebben gecreëerd. Zoals met alles, gaat het om balans. Wanneer er eenzijdig vanuit enkel het hoofdbewustzijn wordt gehandeld, krijg je op de lange termijn niet de beste resultaten. Je slaat dan door, het werkt niet meer. In bedrijven zie je dit terug in bijvoorbeeld eindeloos vergaderen, controleren, checken en toetsen, doorgeslagen bureaucratie, maar ook in oordelen, invullen voor een ander, aannames doen, roddel en achterklap, top-down aansturing, hard werken en maar dóórgaan, overspannenheid en burn-out, meer aandacht voor regels en systemen dan voor mensen.
Balans tussen hoofd en hart
Hartbewustzijn gaat over voelen, vertrouwen, kwetsbaarheid, openheid, moed, compassie, empathisch vermogen, bezieling, verbinding, schoonheid, vrijheid. Wanneer het hartbewustzijn meer wordt ontwikkeld en aangesproken (naast het hoofdbewustzijn), ontstaat op de werkvloer meer aandacht voor echte, oprechte communicatie. Er is meer sprake van nieuwsgierigheid in plaats van denken het al te weten, je wilt de ander echt ontmoeten (ont-moeten) in plaats van oordelen en aannames doen. Er wordt meer en beter geluisterd naar elkaar, er worden meer vragen gesteld, verschillen mogen er zijn, er wordt meer gedacht in mogelijkheden dan in onmogelijkheden en beperkingen. Er ontstaat meer aandacht voor wat situaties met medewerkers doen, zoals een reorganisatie bijvoorbeeld. Er zal meer ruimte ontstaan voor het gevoel en ook voor intuïtief weten.
Werken vanuit je natuurlijke talenten en bezieling horen ook bij een meer hartbewuste organisatie. Als iedereen van hieruit kan werken, wat denk je dat dat doet met de productiviteit, creativiteit, energie en plezier en tevredenheid? Het zal doorwerken in het verzuim, overspannenheid en burn-out zullen minder vaak voorkomen wanneer er meer ruimte is voor al deze dingen. Als het bijvoorbeeld niet enkel om hard werken, presteren en winst gaat, maar er ook aandacht is voor rust, ontspanning, erkenning, plezier en zingeving, er meer aandacht is voor de mens, dan heeft dit een positieve invloed op het welzijn en de gezondheid van medewerkers.
Transitie op de werkvloer
Het is dus niet zo dat er iets mis is met hoofdbewustzijn en we dat niet meer moeten benutten, het gaat om balans tussen hoofd- en hartbewustzijn (en ja, er is ook nog zoiets als buikbewustzijn maar daar ga ik nu bewust niet verder op in). Zoals ik het zie is die ontwikkeling naar meer hartbewustzijn nodig én onvermijdelijk. We worden er als collectief aan alle kanten toe uitgenodigd. Transitie deskundige Jan Rotmans beschrijft in zijn boek Omwenteling over de verregaande transitie die op allerlei terreinen in ons leven gaande is en ons allen raakt. Ook in ons werk. Deze omwenteling vraagt om verandering op persoonlijk niveau, om een diepgaande verandering in ons denken, handelen en organiseren. Hij beschrijft hoe er een nieuwe samenleving in ontwikkeling is, die meer in balans is en waarin er meer verbinding, vertrouwen, samenwerking is. Oude neoliberale waarden als winst, efficiency, rendement op korte termijn, continue druk op mensen leggen, deze worden gaandeweg vervangen door o.a. vertrouwen, ruimte, vrijheid, aandacht, kwaliteit en gevoel. Ook binnen bedrijven.
En dat heeft dus alles te maken met hartbewustzijn. Er is ook een transitie nodig en gaande in ons collectief bewustzijn. Het is een ontwikkeling die tijd kost, dit is niet binnen een paar jaar voor elkaar en dat geeft niet. Zo gaat dat nou eenmaal met organische processen, want dat is dit: een organisch proces. Je kan het niet afdwingen, maar je kan het ook niet negeren.
In de praktijk zie ik soms duidelijke voorbeelden van bedrijven die hierin al volop in ontwikkeling zijn, maar ook bedrijven die nog volharden in de oude manier van doen.
In hoeverre is jouw organisatie hier al mee bezig en op welke manier? Laat het gerust weten in een reactie.
Wil je weten hoe ik hierbij kan ondersteunen met coaching en training? Neem dan contact met me op. Ik ga graag met je in gesprek over de mogelijkheden.